Laser krzyżowy: czerwony, zielony czy może jednak niebieski?

Minęły lata odkąd technika laserowa znalazła swoje zastosowanie w budownictwie i przemyśle. Dzisiaj lasery krzyżowe oraz 3D (czyli lasery płaszczyznowe z trzema wiązkami 360 stopni) stanowią podstawowe wyposażenie każdego profesjonalnego wykonawcy, a producenci prześcigają się w nowinkach produktowych. Wielu naszych klientów pyta zatem o optymalny kolor wiązki laserowej w poziomicy laserowej, a także o jej wpływ na zastosowanie i zasięg urządzenia. Odpowiedź nie jest tutaj oczywista, albowiem zależy od kilku czynników, o czym poniżej. Pomocna okaże się również fizyka.

Laser czerwony – klasyczny i uniwersalny

Pod względem aspektów fizycznych, czerwona dioda laserowa emituje światło o długości fali powyżej 625 nm, które jest dobrze akceptowane przez oko ludzkie, wyraźnie widoczne oraz bezpieczne. Lasery z czerwonymi diodami laserowymi to najczęściej kupowane urządzenia. Wybór ten nierzadko podyktowany jest samą ceną – diody w tym kolorze oraz wymagane przez nie zasilanie są bowiem najtańsze w produkcji. Kolejnym ważnym czynnikiem jest wydajność czerwonej diody laserowej. Zużycie energii elektrycznej w porównaniu z innymi kolorami diód jest niższe, co przy wielogodzinnej pracy na bateriach przekłada się na odczuwalne oszczędności. Czerwone diody laserowe udoskonalano przez lata. Dużym krokiem w przód były wzmocnione diody HP (High Power), znacznie zwiększające widzialność linii oraz zasięg pracy lasera. Obecnie dostępne są jeszcze wydajniejsze diody klasy SP (Selection Pro), które świecą bardzo mocnym, jasnym i wyraźnym światłem, praktycznie dorównując pod tym względem diodom zielonym. Wieloletnie doświadczenia z laserami czerwonymi w różnych warunkach sprawiły, że w zasadzie żadne przykre niespodzianki nie są już w stanie zaskoczyć wykonawców. Niska i wysoka temperatura, wysoka wilgotność czy zapylenie nie stanowią już przeszkody dla precyzyjnych pomiarów. Przystępne cenowo detektory do lasera (odbiorniki), pozwalają na pracę zarówno w obszernych wnętrzach, jak i w terenie, gdzie światło lasera nie jest już widoczne dla oka ludzkiego. Biorąc te fakty pod uwagę, z pewnością lasery o czerwonej barwie światła dla wielu pozostaną nadal pierwszym i jedynym wyborem.

Laser zielony – największy zasięg i najlepsza widzialność linii

Przez długie lata przewaga kosztowa zapewniała czerwonym laserom palmę pierwszeństwa i gwarantowała obecność na każdej budowie. Jednocześnie konstruktorzy pracowali nad wdrożeniem do masowej produkcji zielonej diody laserowej, znając dobrze jej parametry fizyczne: fala długości światła w okolicach 555 nm jest najlepiej odbierana przez oko człowieka. Dzięki zastosowaniu coraz to nowszych metod produkcyjnych i efektów skali, udało się zmniejszyć wspomnianą przepaść cenową. Od kilku lat zielone lasery (zarówno krzyżowe jak i płaszczyznowe 360 stopni) są już dostępne na dużą skalę i choć są jeszcze nieco droższe od laserów czerwonych, to z roku na rok zyskują na popularności. Co sprawia, że zielona poziomica laserowa stała się ostatnio tak popularnym produktem? Powód podstawowy to bardzo wysoka jaskrawość i widzialność zielonego światła, znacząco wyróżniająca się na elementach konstrukcyjnych. Ma to szczególne znaczenie na większych dystansach i w jasno nasłonecznionych pomieszczeniach. Duże znaczenie ma również fakt, że czołowym producentom (np. niemieckiej marce geo-Fennel) udało się wyeliminować dotychczasowe wady zielonych diód laserowych, czyli znacznie większe zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz brak możliwości pracy w ujemnych temperaturach.

Laser niebieski – przereklamowana nowość o niskich parametrach

Kolor niebieski to nowinka jeśli chodzi o wykorzystanie tej barwy światła w technice pomiarowej. Pojawienie się niebieskiej diody jako źródła światła w laserach krzyżowych oraz płaszczyznowych nastąpiło stosunkowo niedawno. Niebieskie diody laserowe emitują światło o długości fali poniżej 490 nm. Jak pokazuje poniższy wykres oddziaływania poszczególnych kolorów światła laserowego na oko ludzkie (E. F. Schubert, Light-Emitting Diodes, Cambridge Univ. Press), barwa niebieska cechuje się najniższą wrażliwością oka z trzech omawianych kolorów. Pod względem jakości i wyrazistości świecenia, lasery niebieskie z pewnością nie przewyższają laserów czerwonych, natomiast lasery zielone świecą zdecydowanie jaskrawszym i mocniejszym światłem. Oczywiście mamy na myśli realne warunki pracy laserem, a nie odpowiednio uwydatnione materiały reklamowe. Wygórowana cena oraz wskazane powyżej aspekty fizyczne sprawiają, że obecnie jest to bardzo rzadko stosowana technologia.

Kluczowe różnice pomiędzy laserem czerwonym, zielonym a niebieskim

Czerwone światło lasera bardzo dobrze odznacza się na elementach konstrukcyjnych, jest odpowiednio jaskrawe, dobrze odbierane przez ludzkie oko a miejsce padania jednoznacznie identyfikowalne. W typowych, standardowych warunkach pracy bardzo łatwo przy użyciu czerwonego lasera krzyżowego bądź płaszczyznowego wyznaczyć poziomy, piony, kąty proste oraz punkty. Gdy pracujemy w mocno nasłonecznionych wnętrzach lub obszernych halach, z pewnością docenimy właściwości lasera zielonego – barwa ta jest najlepiej odbierana przez ludzkie oko oraz bardzo mocno jaskrawa, co pozwala osiągać znacznie większy zasięg pracy. Wysokiej klasy urządzenia umożliwiają pracę na dystansie do 100 m, a przy użyciu detektora nawet 200 m. Laser niebieski – biorąc pod uwagę rzeczywiste wykresy właściwości fizycznych – wydaje się być po prostu marketingowym chwytem. Potencjalni nabywcy takiego lasera powinni wziąć pod uwagę zdecydowanie wyższą cenę, rzadką dostępność diód laserowych (tym samym potencjalnie wysokie koszty serwisowania) oraz ubogą i ograniczoną ofertę akcesoriów. Dużym znakiem zapytania pozostaje również żywotność niebieskiego lasera, co przekłada się bezpośrednio na okres użytkowania takiej poziomicy laserowej.

Markowe rozwiązania - High Power oraz Selection Pro

Dzięki długiej obecności na rynku, czerwony laser jest już dzisiaj perfekcyjnie dopracowany i osiągnął znakomite parametry pod względem wydajności świecenia (czyli czasu pracy), zasięgu i żywotności. Czołowi producenci rozwijając tę technologię wprowadzili cały szereg udoskonaleń, wzm ocnionych wersji i ulepszonych modeli. High Power (HP) oraz Selection Pro (SP) to autorskie projekty niemieckiej marki geo-FENNEL, która od ponad 165 lat jest obecna na światowym rynku pomiarowym dla budownictwa. Lasery krzyżowe i wieloliniowe wyposażone w diody laserowe High Power świecą wyraźnie mocniejszym światłem od zwykłych laserów oraz mogą pochwalić się o wiele większym zasięgiem. Co ważne, ulepszone parametry są osiągane w bezpiecznej dla oka 2-giej klasie lasera, co jeszcze do niedawna wymagało wykorzystania diód laserowych w restrykcyjnej klasie 3R. Natomiast Selection Pro to wyselekcjonowana grupa poziomic laserowych, płaszczyznowych, dookólnych i 360 stopni przygotowanych z myślą o najbardziej wymagających nabywcach. W urządzeniach tej klasy stosuje się najbardziej wydajne zielone i czerwone diody laserowe, jak również najwyższej jakości komponenty. Z pewnością warto rozważyć zakup takiego przyrządu ze względu na wysoką dokładność, znacznie większy zasięg oraz zdecydowanie wydłużoną żywotność.